Wörterbuchnetz
Althochdeutsches Wörterbuch Bibliographische AngabenLogo SAW
 
kediuta bis kev(i)a (Bd. 5, Sp. 64 bis 66)
Abschnitt zurück Abschnitt vor
Artikelverweis kediuta Gl 1,725,18 s. AWB thûhen.
 
Artikelverweis 
kedreche Siewert, Horazgl. S. 204,35 c s. AWB gi-threngi, Nachtrag.
 
Artikelverweis 
keduo genemo Thoma, Glossen S. 22,32 s. AWB thuuahan, Nachtrag.
 
Artikelverweis 
kedurahnotente s. AWB gi-thuruhnohten.
 
Artikelverweis 
keemmicigan Gl 2,142,15 s. AWB gi-emizzgôn.
 
Artikelverweis 
keeschoen Np 9,21 s. AWB gi-eiscôn.
 
Artikelverweis 
keva sw. (st.) f.; vgl. nhd. dial. schweiz. chäfen m. f. Schweiz. Id. 3,159 f. — Graff IV,370. [Bd. 5, Sp. 65]
chev-: nom. sg. -a Gl 1,726,23 (6 Hss., vgl. Gl 5,97,42; 5 Hss. -u-). 2,253,4 (M, 2 Hss.). 489,31 (-u-). 501,61 (2 Hss.; -u-). 531,50 (-u-). 3,308,41 (SH d; -u-). 408,17 [HD 2,43]. 4,97,28 (Sal. a 1; -u-). 160,13 (Sal. c). Thies, Kölner Hs. S. 183,5 (SH); dat. sg. -un Gl 2,672,23 (folg. Part. unflekt.). 682,66. 4,348,25 (-u-); -a 2,626,47 (-u-; lat. abl., zum -a im Dat. des st. Fem. vgl. Schatz, Abair. Gr. § 110 b, s. u., oder nom. sg., von zweiter Hand); nom. pl. -un 4,348,50 (-u-); dat. pl. -on 1,727,18 (Hs. -o, l. -ō, Steinm.). 2,684,5. 4,348,50; -un 2,672,65 (2 Hss.; 1 Hs. -ū). — kev-: nom. sg. -a Gl 5,19,16 (-u-); dat. sg. -un 2,686,25 (-u-).
Verschrieben: cheuum: dat. sg. Gl 2,672,23; chena: nom. sg. 1,726,25; cheuna: dass. 4,97,28 (Sal. a 1).
(Frucht-)Schote, Schale, Hülse (der Hülsenfrüchte oder der Früchte des Johannisbrotbaums): cheua ł hala [cupiebat implere ventrem suum] de siliquis (2 Hss. siliqua) [, quas porci manducabant, Luc. 15,16] Gl 1,726,23 (2 Hss. nur keva), z. gl. St. uone cheuon ł aichillon 727,18. keua de siliquis (siliqua) [ebda.] 5,19,16. cheva [qui ... porcos pavit, quos et manducare] siliquas (Hss. siliqua) [viderit, et esuriret, Greg., Dial. 2,3 p. 217] 2,253,4 (vgl. folliculus leguminis, Schulte, Gregor S. 587. 719). hulusun cheua [nos oleris coma, nos] siliqua (Glosse: vagina leguminis) [feta legumine multimodo paverit innocuis epulis, Prud., H. a. cib. (III) 63] 489,31, z. gl. St. cheua 501,61. 531,50. hala cheua chlaffantero [unde prius laetum] siliqua quassante [legumen ... sustuleris, Verg., G. I,74] 626,47 (vgl. theca leguminis, Serv.), z. gl. St. cheuun chlaffanti 672,23. claffontero chevun 682,66. 4,348,25. keuun 2,686,25. cheuun [semina vidi equidem multos medicare serentes ... grandior ut fetus] siliquis [fallacibus esset, ebda. 195] 672,65. cheuon siliquis (folliculis) [ebda.] 684,5. cheuon siliquis, darüber cheuun folliculi [ebda.] 4,348,50. cheua ł spruir siliqua species frugis ł leguminis 3,308,41. Thies, Kölner Hs. S. 183,5. cheva ł sprivr ł hulse siliqua species frugis vel leguminis [Randgl. zu: discit porcos pascere, siliquas porcorum manducare, HD 2,41] Gl 3,408,17 [HD 2,43]. cheua siliqua 4,97,28. 160,13.
Vgl. kaf.
 
Artikelverweis 
kevara (st. sw.) f.; as. kevera (s. u.). — Graff IV,378 s. v. kevar, kevaro.
keuer-: nom. sg. -a Gl 2,496,55 (2 Hss.) = Wa 84,31. 3,89,42 (SH A). 225,55 (SH a 2). 350,37 (SH l). Beitr. (Halle) 82 (Sonderband), 137 (Vat. Pal. lat. 14, 9. Jh.). Gl L 627; -e Gl 3,225,55 (SH a 2; -se). 366,15 (Jd), oder zu kevaro?
(junge) Heuschrecke (z. Bed. vgl. Wb. d. dt. Tiern., Beiheft 1 (1963) S. 4 ff.): keuera [populator edet gemmantia germina] bruchus [Prud., Ham. 228] Gl 2,496,55 = Wa 84,31. keuera bruchus 3,89,42 (3 Hss. kevar, 3 kevaro). 225,55. 350,37. 366,15 (davor howespranca, danach wieuel). brucus magius est keuera [zu: quidquid (sc. de volucribus) ... super quatuor pedes ... salit per terram, comedere debetis, ut est] bruchus [in genere suo, Lev. 11,22] Beitr. (Halle) 82 (Sonderband),137. sprinco keuera [dixit et venit] lucusta [et] bruchus [cuius non erat numerus, Ps. 104,34] Gl L 627.
Vgl. kevur, kevaro.
 
Artikelverweis 
kevaro sw. m., mhd. Lexer kevere; as. keiro (vgl. Gallée, Vorstud. S. 170; s. u.). — Graff IV,378.
cheuer-: nom. sg. -o Gl 3,453,28. 692,8. Npw 104,34; acc. pl. -on Gl 4,263,23 (Oxf. Laud. lat. 92, 9. Jh.); [Bd. 5, Sp. 66] kheuiro: nom. sg. 1,801,47 (clm 14747, 9. Jh.). — keuero: nom. sg. Gl 3,89,41 (SH A, 3 Hss., 1 Hs. -v-). 685,37.
Käfer, (schädliches) Insekt: cheuero rubigo Gl 3,453,28 (z. Bed. vgl. Wb. d. dt. Tiern., Beiheft 1 (1963) S. 12 ff.). cheueron [misique ante vos] crabrones [: et eieci eos de locis suis, duos reges Amorrhaeorum, Jos. 24,12] 4,263,23 (z. Bed. vgl. a. a. O. S. 28 ff.); — spez.: (junge) Heuschrecke (z. Bed. vgl. a. a. O. S. 4 ff.): kheuiro [quidquid (sc. de volucribus) ... super quatuor pedes ... salit per terram, comedere debetis, ut est] bruchus [in genere suo, Lev. 11,22] Gl 1,801,47. kevero brucus 3,89,41 (3 Hss. kevar, 1 Hs. kevara). 685,37. 692,8 (1 Hs. kevar). chom auer matscrec, chom sin sun cheuero des ende ne uuas venit locusta et brucus cuius non erat numerus [vgl. locustae et bruchi; ... altera est parens, altera est fetus, Aug., En.] Npw 104,34 (Np kevar).
Vgl. kevur, kevara.
 
Artikelverweis 
keffoldra Gl 3,583,10 s. AWB hiofaltra.
 
Artikelverweis 
kev(i)a sw. (auch st.) f., mhd. Lexer kevje st. f. (auch m. n.), frühnhd. käfe f. n. (vgl. DWb. V,17), nhd. dial. bair. kefi f. Schm. 1,1228 f., schweiz. chäfi II n. f. Schweiz. Id. 3,162 ff.; as. kevia sw. f. (s. u.), mnl. kevie f.; vgl. nhd. DWB käfig st. m. (älter f. n.); aus mlat. cavia, gabia. — Graff IV,370.
cheu-: dat. sg. -iun Gl 1,569,41 (M). 645,51 (M, 5 Hss., 3 Hss. -vi-); acc. sg. -iun 569,41 (M, 4 Hss., in 1 Hs. -n aus -m rad.); cheuuin: dat. sg. 645,52 (M); cheivivn: acc. sg. 569,42 (M); chiwin: dass. ebda. (M, 2 Hss.); chuen: dass. 43 (M, clm 22201, 12. Jh.; zum -ū- vgl. Matzel §§ 30. 51 b). keu-: acc. sg. -iun Gl 2,494,12; -ion ebda. = Wa 83,29; keuon: dass. 489,53 (Stuttg. Poet. 6, 12. Jh.).
kebiun: gen. sg. Gl 2,76,14 (mus. Brit. Arund. 514, 10./11. Jh.).
Mit starker Flexion bei N: cheu-: dat. sg. -io Nb 138,24 [118,9]; acc. sg. -ia 16 [2].
Nicht eindeutig: cheuia: nom. sg. Gl 3,159,27 (SH A). keuia: nom. sg. Gl 3,298,16 (SH d; -e- auf Rasur).
kebia: nom. sg. Gl 3,159,2 (SH A, 2 Hss.); keiba: dass. ebda. (SH A).
Verschrieben: keutsa: nom. sg. Gl 3,215,49 (SH B).
Käfig:
a) eigentl.: rephuon (fehlt in 1 Hs.) cheuiun [sicut] perdix [inducitur in] caveam (1 Hs. cavea) [...: sic et cor superborum, ... videns casum proximi sui, Eccli. 11,32] Gl 1,569,41. cheviun [miserunt eum (den Löwen) in] caveam (Hss. cavea) [Ez. 19,9] 645,51 (2 Hss. hol, 1 Hs. gruoba; vgl. in cavea, Davids, Bibelgl. S. 290,1157). kebiun [quae canit altis garrula ramis ales,] caveae [clauditur antro, Boeth., Cons. 3,2 p. 55,18] 2,76,14, z. gl. St. der fogel . der dar feret fone boume ze boume singendo . der uuirt kefangen . unde in cheuia getan Nb 138,16 [118,2]. kebia cavea, ubi aves includuntur [Hbr. I,346,464] Gl 3,159,2 (1 Hs. kevina). 215,49. cavea, domuncula, ubi aviculae includuntur 298,16. ube er (der fogel) io doh uzer dero cheuio ze holz indrinnen muoz ... in uualde uuile er zuizeron saliens arto tecto ... silvas dulci voce susurrat Nb 138,24 [118,9];
b) bildl.: keuon [pulsat et incita quod resonam lingua sub ore latens] caveam [, laus superi patris esto mihi, Prud., H. a. cib. (III) 94] Gl 2,489,53. 494,12 = Wa 83,29.
Vgl. kevina.