| - kelewin
- kelg
- kelgirithi, as. st. f.
- kelgîte, mhd. st. f.
- kelh
- kelhoht(i)
- keligini
- kelih, st. m.
- kelihtimpiu..
- kelikas
- kelisa, st. f.
- kelisilîn, st. n.
- kelisinôn, sw. v.
- kelken
- kalkôn
- kelketron
- kella, st. sw. f.
- kellarfaz, st. n.
- kellâri, st. m.
- kelleri, st. m.
- kellenâri, st. m.
- keller(s)hals, mhd. st. m.
- -kelli
- kellilî(n), st. n.
- kello
- kelnezzi
- kelouuiu
- kelsuht
- kelterboum, mhd. st. m.
- kelterhûs
- keltî(n), st. f.
- keltina, st.?
- keltra
- kelua
- keluenezze
- keluera
- kelur, st. m.
- kelura, sw. f.
- keluro, sw. m.
- kelwarc, mhd. st. n.
- kelwerke
- kelzen, sw. v.
- kelzôn, sw. v.
- kelzilîn, st. n.
- kelzota
- kembe, mhd.
- kemben, sw. v.
- kembil, st. m.
- keme
- kem(e)lîn, mhd. st. n.
- kemerlinc
- kemich, mhd. st. m.
- kemin
- keminâta, sw. f.
- kemis, st. f.
- kemotale
- kemphen, sw. v.
- kempfere, mhd. st. m.
- kempho, sw. m.
- kendota
- kenela
- keestotas. a
- kennan, aostndfrk. sw. v.
- bi-kennen, sw. v.
- fora-bi-kennen, sw. v.
- gi-kennen1, sw. v.
- int-kennen, sw. v.
- ir-kennen1, sw. v.
- gi-kennen2, sw. v.
- ir-kennen2, sw. v.
- -kennenti
- bi-kennento, adv.
- bi-kennida, st. f.
- ir-kennida, st. f.
- kennih, st. m.
- kenning, st. m.
- kentil(a)stab, st. m.
- kenula
- kenzil(l)isc, adj.
- kepa..
- kępanont
- ûf-kephen, sw. v.
- kephrambarit
- kep::ien
- kequet
- ker
- kêr, st. m.
- kêra, st. sw. f.
- kera..
- ver-kêrære, mhd. st. m.
- ver-kêrer, mhd. st. m.
- -kêrâri
- kêrauuiggi, st. n.
- kerbela
- kerbila
- kerdern
- kereg
- kêren, sw. v.
- aba-kêren, sw. v.
- ana-kêren, sw. v.
- ana-gi-kêren, sw. v.
- bi-kêren, sw. v.
- thana-kêren, sw. v.
- thana-bi-kêren, sw. v.
- thana-ir-kêren, sw. v.
- thara-kêren
- ver-kêren, mhd. sw. v.
- gagan-, sw. v.
- gegin-kêren, sw. v.
- gi-kêren, sw. v.
- hera-kêren, sw. v.
- hintar-kêren, sw. v.
- hintar-gi-kêren, sw. v.
- ingagan-kêren, sw. v.
- ir-kêren, sw. v.
- missi-kêren
- nidar-bi-kêren, sw. v.
- nidar-gi-kêren, sw. v.
- ubar-kêren, sw. v.
- ûf-kêren, sw. v.
- ûf-gi-kêren, sw. v.
- umbi-kêren, sw. v.
- ûz-kêren, sw. v.
- uuidar(i)-kêren, sw. v.
- uuidar(i)-bi-kêren, sw. v.
- uuidari-gi-kêren, sw. v.
- zuo-kêren, sw. v.
- kerendra
- kêrento, adv.
- kergî(n), st. f.
- -kêrî
- keribes(a)mo, sw. m.
- -kêrida
- bi-kêrida, st. f.
- thana-bi-kêrida, st. f.
- gi-kêrida, st. f.
- kerien, sw. v.
- kerren, sw. v.
- gi-kerien, sw. v.
- gi-kerren, sw. v.
- kerilicho
- kerimuuilligin
- ir-kêritî, st. f.
- bi-keriunga, st. f.
- bi-kerrunga, st. f.
- -kêrlîh
- bi-kêrlîh, adj.
- kerlinga
- Kerlingære, mhd. st. m. pl.
- kêrmund(i), adj.
- kêrmundîg, adj.
- kern
- kernaphul, st. m.
- kerndera
- kerngersta, sw. f.
- kernilîn, st. n.
- kerno, sw. m.
- kern, st. m.
- kerno
- -kêro, sw. m.
- keroe
- kerolun
- kerosttiu
- kerpho
- kerran, st. v.
- kerrâri, st. m.
- kerro, sw. m.
- kerrôd, st. m.
- kerrunga, st. f.
- kersa
- kerse
- kertheisin
- kerula, sw. f.
- kêrunga, st. f.
- -kêrunga
- kervil, st. m.
- kervola,, st. m.
- kervilla, st. sw. f.
- kerza, st. sw. f.
- kerzila, st. sw. f.
- kerzilîn, st. n.
- kerzistal, st. n.
- kes, st. n.
- kes..
- kef..
- kescifat
- keselsucht
- kesenaph
- kêsikôkilîn, as. st. n.
- kesilun
- kesrita
- kesten
- kestet
- kestîg, adj.
- kestiga, st. sw. f.
- kestigâta, st. f.
- kestigôn, sw. v.
- gi-kestigôn, sw. v.
- kestigunga, st. f.
- kestilboum, st. m.
| | kelewin Gl 3,373,6 s. AWB kleinuuîn.
kelg Gl 3,699,12 s. AWB kel(a)h.
[kelgirithi as. st. f. kiel irithi: dat. sg.? Wa 70,24 (Merseb. Gl., 11. Jh., vgl. Anm.; zur Palatalisierung des k durch i vgl. Gallée, As. Gr.3 § 56 Anm. 3 u. § 235, zu j/i für g vgl. § 246). Freßgier, Gefräßigkeit: kieliirithi gulae [et ebrietati et ceteris suis voluptatibus dediti, Konz. CXVIII, vgl. Gallée, Sprachdenkm. S. 240]. Vgl. kelagirida.]
kelgîte mhd. st. f. — Graff IV,145. [Bd. 5, Sp. 79] chel-gite: nom. sg. Gl 3,417,23 [HD 2,363] (Straßb., 12. Jh.). Freßgier, Gefräßigkeit: chelgite gula [vgl. si gula te cruciat, ne mortis iter tibi fiat, HD 2,361]. Vgl. kelagîtgî.
kelh s. AWB kel(a)h, AWB kel(u)h.
kelhoht(i) s. AWB kel(a)hoht(i).
keligini Gl 1,764,10 s. AWB gi-thiganî.
kelih st. m., mhd. kelch, kelich, nhd. kelch; as. kelik, mnd. kelk, mnl. kelc; afries. kilik, tzilik, tzielk; ae. calic, cælic, cælc; an. kalkr; aus lat. calix. — Graff IV,388. chel-ih: nom. sg. Gl 2,9,49 (Sg 242, 10. Jh.). 3,653,17 (2 Hss.). Np 74,9. Npgl 74,9; gen. sg. -]es Gl 1,447,20 (Rb); acc. sg. -] OF 4,10,13. Npgl 74,9. Npw 21,3. 111,2. 115,13; nom. pl. -]ha Gl 1,553,33 (Ja); -ich: nom. sg. Gl 3,157,49 (SH A). 653,17; dat. sg. -]e Npgl 74,9; -]i Npw 15,5; dat. pl. -]un Gl 2,431,49; acc. pl. -]a 1,336,19 (Rb). H 7,6,4; -ech: nom. sg. Gl 3,157,40 (SH A); -ch: dass. 50 (SH A). 168,35 (SH A). 4,213,53 (2 Hss.); -ihc: acc. sg.? 1,317,59/60 (Rb); khelih: acc. sg. 291,7 (Jb-Rd). — kel-ih: nom. sg. T 182,2; acc. sg. 44,27. 112,2 (2). 160,2. 181,2. 185,3. OPV 4,10,13; -ich: dass. Gl 3,157,50 (SH A, 2 Hss.). 168,35 (SH A, 4 Hss.). 214,69 (SH B). 376,61 (Jd). 394,53 (Hildeg.). 653,17/18. Hbr. I,343,428 (SH A). 371,401 (SH A); gen. sg. -]es T 83,2. 141,19. 20; gen. pl. -]o 84,4; -ch: nom. sg. Gl 3,654,45 (Schlettst., 12. Jh.; Rasur von i nach l, Steinm.); -ihc: dass. 168,36 (SH A; c-). — kelikas: gen. sg. Gl L 126. Verstümmelt: ..lih: nom. sg. Gl 3,653,18 (vgl. Holder 2,601; l. chelih); c..: acc. sg. F 22,7 (Ausg. chelih); khelihhe.: gen. sg. 17,23 (Ausg. -es); [.elik: acc. sg. Pk 115,13 (Ausg. kelik)]. Unsicher, vielleicht hierher: chelū (über capita): nom. sg.? Gl 3,634 Anm. 7 (clm 14689, 11./12. Jh.). 1) Kelch, (Trink-)Becher, gewölbte Schale: a) allgem.: chelich calix Gl 3,157,49 (1 Hs. kelich .i. becher; im Abschn. De vasis potatoriis). 168,35. Hbr. I,371,401. Gl 3,214,69. 653,17. 654,45. 4,213,53. valschiro calix 3,394,53. uuanta ir reinet thaz dar uzzana ist thes keliches ... reini er thaz dar innana ist thes keliches inti thes scenkifazzes quia mundatis quod deforis est calicis ... munda prius quod intus est calicis et parabsidis T 141,19. 20; ferner: F 17,23. T 83,2. 84,4 (alle calix); — angefüllt m. etw., m. Gen. d. Sache, auch ellipt.: inti so uuer zi trincanne gibit einemo fon thesen ministun kelih caltes uuazares quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aquae frigidae T 44,27, ähnl. Npw 111,2 (Np calix). vuanda in gotes keuualte ist lex data Iudeis ... Si ist der calix (stouf chelih). Vuieolicher? Chelih lutteres uuines quia calix in manu domini. Calix vini meri Np 74,9. Npgl 74,9; bildl., m. abstr. Gen.: do scangta er uzzer enemo calice ueteris testamenti (cheliche dero altun eo) in disen calicem noui testamenti (chelih dero niuuuun eo) Npgl 74,9. du negehorest mih umbe den chelih des todes; du ne irlazest mih, ih netrinche in Npw 21,3 (Np calicem, Npgl stouf). [kelik heli antfou endi noman drohtines anrhopu calicem salutaris accipiam et nomen domini invocabo Pk 115,13]; b) besonders kostbar u. kunstvoll gestaltet: khelih scyphum [autem meum argenteum, et pretium quod dedit tritici, pone in ore sacci iunioris, Gen. 44,2] Gl 1,291,7. sama so leps chelihes [grossitudo autem luteris, trium un- [Bd. 5, Sp. 80] ciarum erat: labiumque eius,] quasi labium calicis [3. Reg. 7,26] 447,20. chelihha [umbilicus tuus] crater (Hs. crateres) [tornatilis, numquam indigens poculis, Cant. 7,2] 553,33. glesiner chelih calix vitreus (Hs. de calice vitreo) [Aldh., Enigm. LXXX] 2,9,49. chelichun [argenteis] scyphis [ferunt fumare sacrum sanguinem] 431,49 (vgl. auch d); c) Abendmahlskelch: alterdch kelich palla calix Gl 3,376,61 (im Abschn. De sacerdotalibus). intfieng tho then kelih, thanc teta inti segenota inti gab in sus quedenti accipiens calicem T 160,2, ähnl. F 22,7 (calix). nemet then kelih ouh nu zi iu, thaz drinkan deilet untar iu [vgl. (accipiens) similiter et calicem, Marg. nach Luc. 22,20] O 4,10,13; d) Opfergefäß, Schale: stanchum folle tragant kanigane zua petont chelicha odoramentis plenas gestant suplex adorant patheras H 7,6,4; hierher wohl auch: chelihc in demu kaheilisot uuesan kiuuonet scyphus (Hs. scyphum) [, quem furati estis ipse est in quo bibit dominus meus (sc. Joseph) et] in quo augurari solet [Gen. 44,5] Gl 1,317,59/60. chelū capita 3,634 Anm. 7. 2) Kelch als blumige Schmuckform, Blumenkelch (vgl. auch 1 b): chelicha [facies et candelabrum ductile de auro mundissimo, hastile eius, et calamos,] scyphos [, et sphaerulas, ac lilia ex ipso procedentia, Ex. 25,31] Gl 1,336,19. 3) übertr.: Schicksal, Last: muget ihr trincan kelih then ih (sc. Jesus) trincan scal ... minan kelih trinket ir potestis bibere calicem quem ego bibiturus sum ... calicem quidem meum bibetis T 112,2. min fater ... erfuori thesan kelih fon mir mi pater ... transfer calicem hunc a me 181,2. er ist sament mir in dero martira uone dero ih chumi, samoso fone getrunchenemo chelichi ze dero froudi dero urstendi dominus pars hereditatis meae et calicis mei Npw 15,5 (Np calix, Npgl stouf), z. gl. St. kelikas calicis Gl L 126. trinche den chelih den er tranc calicem salutaris accipiam Npw 115,13 (Np calicem); ferner: T 182,2. 185,3 (beide calix). [Blum]
kelihtimpiu.. Beitr. 52,158,16 (clm 6277, 9. Jh.; l u. iu unsicher) in: sint kelihtimpiu .. [profecto ad portanda peccatorum] curvantur [onera qui sequuntur, Greg., Cura 1,1, PL 77,15 B] ist nicht gedeutet.
kelikas Gl L 126 s. AWB kelih.
kelisa st. f. — Graff IV,390. chel-isa: acc. pl. Gl 2,734,39; -issa: dass. 3,618,16 (Wien 1761, 10. Jh.). Stiefel: chelisa [ecce subito equorum camelorumque sessores Ismaelitae irruerunt, crinitis vittatisque capitibus ..., pallia et latas] calliculas [trahentes, Vita Malchi 94a] Gl 2,734,39. chelissa scuoha huot caligas calciaria mitra 3,618,16. Abl. kelisilîn; kelisinôn. |
| kelih
| | 1) Kelch, (Trink-)Becher, gewölbte Schale: | | | a) allgem.: chelich calix Gl 3,157,49 (1 Hs. kelich .i. becher; im Abschn. De vasis potatoriis). 168,35. Hbr. I,371,401. Gl 3,214,69. 653,17. 654,45. 4,213,53. valschiro calix 3,394,53. uuanta ir reinet thaz dar uzzana ist thes | | | b) besonders kostbar u. kunstvoll gestaltet: khelih scyphum [autem meum argenteum, et pretium quod dedit tritici, pone in ore sacci iunioris, Gen. 44,2] Gl 1,291,7. sama so leps chelihes [grossitudo autem luteris, trium un- | | | c) Abendmahlskelch: alterdch kelich palla calix Gl 3,376,61 (im Abschn. De sacerdotalibus). intfieng tho then kelih, thanc teta inti segenota inti gab in sus quedenti accipiens calicem T 160,2, ähnl. F 22,7 ( | | | d) Opfergefäß, Schale: stanchum folle tragant kanigane zua petont chelicha odoramentis plenas gestant suplex adorant patheras H 7,6,4; hierher wohl auch: chelihc in demu kaheilisot uuesan kiuuonet scyphus (Hs. scyphum) [, quem furati | | 2) Kelch als blumige Schmuckform, Blumenkelch (vgl. auch 1 b): chelicha [facies et candelabrum ductile de auro mundissimo, hastile eius, et calamos,] scyphos [, et sphaerulas, ac lilia ex ipso procedentia, Ex. 25,31 | | 3) übertr.: Schicksal, Last: muget ihr trincan kelih then ih (sc. Jesus) trincan scal ... minan kelih trinket ir potestis bibere calicem quem ego bibiturus sum ... calicem quidem meum bibetis T 112,2. min fater ... |
|