| - kleddo
- klederstiko, as. sw. m.
- kleduuurz, st. f.
- kleffære, mhd. st. m.
- kleffila, sw. f.
- kleib, st. m.
- kleiba, st.
- kleibar, st. m.
- kleiben, sw. v.
- ana-kleiben, sw. v.
- ana-gi-kleiben, sw. v.
- bi-kleiben, sw. v.
- gi-kleiben, sw. v.
- kleibetuoch, mhd. st. n.
- kleibisal, st. n.
- kleid, st. n.
- ana-klē(i)dan, aostndfrk.
- kleim, st. m.
- bi-kleimen, sw. v.
- klein
- kleina
- kleinthâhtîg, adj.
- kleinheit, st. f.
- kleini, adj.
- klein, adj.
- kleinî
- kleinikletta, sw. f.
- klein(i)uuîn, st. m.
- kleinkôsîg, adj.
- kleinkôsôn, sw. v.
- kleinlîhho, adv.
- kleinlist, st. m.
- kleinlistegere, mhd. st. m.
- kleinlistîg, adj.
- kleinlistîga, st. f.
- kleino, adv.
- kleinstimmi, adj.
- kleinunga, st. f.
- klecken, sw. v.
- zi-klecken, sw. v.
- bi-klemmen, sw. v.
- klenan, st. v.
- bi-klenan, st. v.
- thuruh-klenan, st. v.
- gi-klenan, st. v.
- in-klenan, st. v.
- klengilôn, sw. v.
- klengôn, sw. v.
- fir-klenken, sw. v.
- gi-klenken, sw. v.
- in(t)-klenken, sw. v.
- bi-klennen, sw. v.
- kleno, sw. m.
- klenza, sw. f.
- klêo, st. m.
- klepfel, mhd. st. m.
- bi-klephen, sw. v.
- klerti
- kletta
- klettewurz, mhd. st. f.
- kletto
- kleua
- klewe
- klîba, st. f.
- klîban, st. v.
- az-klîban, st. v.
- bi-klîban, st. v.
- gi-klîban, st. v.
- zuo-klîban, st. v.
- zuo-kliben, sw. v.
- klida, as. st. f.
- ir-klihhôn, sw. v.
- klimban, st. v.
- ûf-klimban, st. v.
- klinga, st. sw. f.
- klingan1, st. v.
- klingan2, st. v.
- klingantî, st. f.
- klingilôd, st. m.
- klingilôn, sw. v.
- klingisôn, sw. v.
- klingo, sw. m.
- klingunge, mhd. st. f.
- klioban, st. v.
- in(t)-klioban, st. v.
- zi-klioban, st. v.
- zir-klioban, st. v.
- klipsi
- klrih, st. m.
- kliulin
- kliun
- kliupit
- kliuuua, st. sw. f.
- kliuuui, st. n.
- zisamane-kliuuuen, sw. v.
- kliuuui
- kliuuuilîn, st. n.
- kliuuuin, as. st. n.
- klîvestrûc, as. st. m.
- klîuua, st. sw. f.
- klobalouh, st. m.
- klobillch
- klobo, sw. m.
- klova, sw.?
- klogont
- klockôn, sw. v.
- klockônto, adv.
- kloclûdere, mfrk. st. m.
- klonakla
- klonz, mhd. st. m.
- klophôn, sw. v.
- klophrûna, st. f.
- klôsinâri, st. m.
- klûsinâri, st. m.
- klôster, st. n.
- klouuuen, sw. v.
- klouuuido, sw. m.
- klvilin
- kloz, st. m.
- kloz
- klôz, st. m. n.
- klôzilîn, st. n.
- klub, st. f.
- kluf, st. f.
- klubba, st. f.
- klûbôn, sw. v.
- kluft, st. f.
- klufta, sw. f.
- kluftîg, adj.
- kluftzanga, st. sw.?
- klunge, mhd. sw. f.
- klungilîn, st. n.
- kluoflok
- klûsa, st. sw.?
- klûsâra, sw. f.
- klûsenerse, mfrk. sw. f.
- klûsinâri
- kn-
- knabo, sw. m.
- knappo, sw. m.
- knapo, aostndfrk. sw. m.
- bi-knâen, sw. v.
- in-knâen
- ir-knâen, sw. v.
- knagan
- -knâida
- -knâo
- knapo
- knappo
- knarz, st. m. n.
- -knât
- knebil, st. m.
- knefe, mhd. sw. m.
- kneghta
- kneht, st. m.
- knehtgibor, st. n.
- knehtheit, st. f.
- knehtilîn, st. n.
- kneht kiperandi
- knehtlîh, adj.
- knehtlîhho, adv.
- knehtperan
- kneht peranti
- knehtuuesan, st. n.
- knēian, aostndfrk. sw. v.
- knellizza, st. f.
- knelliz, st. m.?
- kn..en
- kneo, st. n.
- kniu, st. n.
- kneourada, sw. f.
- kniurada, sw. f.
- kneourado, sw. m.
- kniurado, sw. m.
- knerat
- knet, st. n.
- gi-knet, st. n.
- knet(-)
- knetamelo, st. n.
- knetan, st. v.
- gi-knetan, st. v.
- knetârin, st. f.
- knet(a)trog, st. m.
- gi-kneuuen, sw. v.
- gi-kniuuuen, sw. v.
- knieâder, mhd.
- gi-knihti, st. n.
- kniredo
- knisten, sw. v.
- fir-knisten, sw. v.
- knistî, st. f.
- knistida, st. f.
- fir-knistida, st. f.
- -knistîg
- kniu
- kniubein, st. n.
- kniubrada
- kniuhosa, sw. f.
- kniulahhan, st. n.
- kniurad, st. n.
| | kleddo s. AWB kledda.
[klederstiko as. sw. m. (vgl. Holthausen, As. Wb. S. 42, Klein, Stud. S. 211. 214); ae. cladersticca (vgl. Bosw.-T., Suppl. S. 127). cleder-stico: nom. sg. Gl 5,46,22 (Trier 40, 11. Jh.). Klapperstock, als Vogelscheuche (? Vgl. ‘rattlestick’, Hall S. 61): anate. sollicitudo ł clederstico; vgl. die Gl. clader stecca anate CGL V,343,5, auch Hessels, Corp. S. 18 A 625, Sweet, OET S. 471 f. s. v. clador; z. lat. Lemma vgl. Duc. 1,239 s. v. anatas, anathe. Die Gl. ist offenbar durch Vermischung mit einer anderen entstanden, vgl. anate sollicitudine cura CGL V,7,22. 47,1.]
kleduuurz st. f. — Graff I,1051. chled-uurz: nom. sg. Gl 3,573,29 (Sg 299, 9. Jh.); cheld-: dass. ebda. (clm 14747, 9. Jh.; zur Metathese vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 122 Anm. 2). (Große) Klette, Arctium Lappa L. (vgl. Marzell, Wb. 1,374 ff.): chleduurz lappa (1 Hs. kleduuurz ł klîba). Vgl. klettewurz mhd.
kleffære mhd. st. m.; vgl. nhd. dial. schweiz. Lexer klaffer Schweiz. Id. 3,630, schwäb. kläffer, -a- Fischer 4,435, bad. klaf(f)eri Ochs 3,146, mnd. klaffer(e), kleffer, klepper, mnl. clapper(e), clepper(e). cleff-ere: nom. sg. Gl 3,396,34 (Hildeg.); clef-: dass. Hbr. I,298,398 (SH A, Erl. 396, 13. Jh.). Schwätzer: cleffere ranschil loquax Gl 3,396,34. verbosus loquax Hbr. I,298,398.
kleffila sw. f.; vgl. nhd. dial. (älter) schweiz. chläffeli Schweiz. Id. 3,625 f. clefelun: dat. sg. Gl 2,699,64 (Paris Lat. 9344, 11. Jh.). Lärminstrument (?): clefelun [nisi ...] sonitu [terrebis aves, Verg., G. I,156] (wohl in freier Übers.). Vgl. klepfel mhd.
kleib st. m., mhd. kleip, frühnhd. kleib (vgl. DWb. V,1065). — Graff IV,546. chleip: nom. sg. Gl 2,462,15 (2 Hss.); chleib: dass. 4,69,31 (Sal. a 1, 5 Hss.); dat. sg. -]e 2,486,9. 488,70 (ch-). 552,11. 575,33 = Wa 89,16 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh.). Thoma, Glossen S. 3,2. — cleib: nom. sg. Gl 4,69,33 (Sal. a 1; k-); dat. sg. -]e 2,501,55 (2 Hss.). 521,23 (k-); cleif: nom. sg. 559,60 (zu -f für -b vgl. Bergmann, Mfrk. Glossen S. 212). Verschrieben: chep: nom. sg. Gl 4,69,33 (Sal. a 1); vielleicht hierher: chilensliri, -lin: für dat. sg.? 2,392,3 (vgl. Gl 5,104,26. 27; -liri oder -lin statt lîm, s. u.), oder zu kleim? Leim, Harz, Pech; verbindende Kraft, Verbindung: chleibe [inlita] glutine [corticeo vimina ... abire vetant (volucres), Prud., H. a. cib. (III) 43] Gl 2,392,3. 486,9. 501,55. 521,23. lime chleibe [ebda.] 552,11. bechlenan lime chleibe inlita glutine [ebda.] 575,33 = Wa 89,16. cleif [fuligo quem (d. i. den Prätor) mox sulphuris] bitumen [et mixtum pice imo inplicabunt tartaro, ders., P. Vinc. (V) 199] 559,60. chleib gluten 4,69,31 (2 Hss. kleim kleib, 2 kleiba). erdlime chleibe [(arcam)] bitumine [linies intrinsecus, et extrinsecus, Comm. in Gen. = Gen. 6,14] Thoma, Glossen S. 3,2; [Bd. 5, Sp. 233] bildl.: chleip [multas (sc. animas)] viscosus (Glosse: glutinosus) [inescat pastus et ad superas percurrere non sinit auras, Prud., Ham. 822] Gl 2,462,15; — verbindende Kraft, Verbindung: chleibe [cerneres ... ossa, nervos, ac medullas] glutino [cutis tegi, Prud., H. o. horae (XI) 102] Gl 2,488,70. Komp. fogalkleib. Vgl. kleiba, kleibar.
kleiba st. (sw.?) f., nhd. dial. schweiz. chleiben Schweiz. Id. 3,614. chleib-: nom. sg. -e Gl 4,69,32 (Sal. a 1; -ei-); dat. sg. -o 2,721,51 (Eins. 365, 9./10. Jh.; -o). — cleibe: nom. sg. Gl 5,39,17 (Zürich C 184, 9. Jh.). chleibin: nom. sg. (?) Gl 4,69,34 (Sal. a 1, Ink., 15. Jh.). Leim, (Erd-)Harz: chleibo [fragilis incende] bitumine [laurus, Verg., E. III,82] Gl 2,721,51. chleibe gluten 4,69,32 (5 Hss. kleib, 2 kleim kleib). cleibe bitumen [vgl. aspaltus .i. bitumen, CGL III,549,16] 5,39,17. Vgl. kleib, kleibar.
kleibar st. m., mhd. frühnhd. kleiber (vgl. DWb. V,1068 f.). cleiber: nom. sg. Gl 3,494,12. Verschrieben: clether: nom. sg. Gl 3,382,27 (Jd); wohl auch: clehibere: dat. sg. 2,489,23 (vgl. aber Braune, Ahd. Gr.14 § 152 Anm. 4). Leim, (Erd-)Harz: clehibere hulpoumine uuida [inlita] glutine corticeo vimina [... abire vetant (volucres), Prud., H. a. cib. (III) 43] Gl 2,489,23. cleiber gummi 3,282,27 (danach lîm harz gluten resina). bitumen [vgl. aspaltus .i. bitumen, CGL III,549,16] 494,12. Vgl. kleib, kleiba.
kleiben sw. v., mhd. frühnhd. kleiben (vgl. DWb. V,1068 f.). — Graff IV,543 f. chleip-: 3. sg. -it Gl 2,453,28 (s. u.); 3. sg. prt. -ta 532,27. — chleiuu: 1. sg. Gl 1,618,38 (Wien 751, 9. Jh.; zu -u- (= v) für vgl. Bergmann, Mfrk. Glossen S. 199). kleip-: 3. sg. prt. -ta Gl 2,545,41 (c-). O 3,20,48 (FV). 59 (DV, c- F); -t 24 (F; c-, mit Apokope vor vokalischem Anlaut); 3. sg. prt. conj. -ti 2,6,30 (PV, c- F); kleib-: 3. sg. -it Gl 2,77,22 (c-); 3. pl. -ent O 3,7,52; 2. sg. imp. -i 5,15,38; 3. sg. prt. -ta 3,20,48. 59 (beide P); -t 24 (PV; mit Apokope). 1) etw. an etw. kleben, streichen: mit Präp. in + Akk.: ein horo ... kleibt er imo ... in thero ougono stat [vgl. linivit lutum super oculos eius, Joh. 9,6] O 3,20,24; mit thar (ana): kleipta mir tharana sar (ein horo) [vgl. lutum fecit et unxit oculos meos, ebda. 9,11] 48; ferner: 59. 2) etw. an etw. anheften, befestigen: a) eigentl.: thaz er (Adam) es firleipti, iz (den Apfel) avur thara kleipti in then boum, thar si (Eva) iz nam: ni missigiangin wir so fram O 2,6,30; b) übertr.: zu.oheftit cleibit [id (sc. dignitates) eis non propria vis sed hominum fallax] adnectit [opinio, Boeth., Cons. 3,4 p. 59,35] Gl 2,77,22 (vgl. Beitr. 73,198). chleipta [verbum quippe caro factum, non destitit esse quod fuerat verbum, dum carnis] glutinat (Glossen: coniungit, in se sumit) [usum, Prud., Psych. 79] 532,27. 545,41; — etw. einprägen: mit Präp. in + Dat.: hugi hiar nu harto thero minero worto, in herzen kleibi siu nu sar O 5,15,38. [Bd. 5, Sp. 234] 3) etw. verbinden, zusammenfügen: chleiuu [confortavit faber aerarius percutiens malleo eum, qui cudebat tunc temporis, dicens:] glutino (. nas) [bonum est, Is. 41,7] Gl 1,618,38 (oder zu 2?). chleipit [fortasse ... amputatum plaga collum dividens rursus coibit, ac] reglutinabitur [Prud., P. Rom. (X) 874] 2,453,28 (die passive Bed. kommt in der dt. Glosse nicht zum Ausdruck); — in einem Bilde: etw. in Worte (ein-)kleiden: mit Präp. in + Akk.: thaz man thia diufi ni firstat, thero brosmono kleini ...: lesent zi in thia redina thie hohun gotes thegana; in giscrip iz kleibent, thaz mine gilichon leibent O 3,7,52. Abl. kleib, kleiba, kleibar, kleibisal.
ana-kleiben sw. v., nhd. dial. schweiz. (älter) ankleiben Schweiz. Id. 3,614. — Graff IV,544. an-chleibist: 2. sg. Gl 2,535,26. — ane-cleibest: 2. sg. Gl 2,503,45. 521,46. Verschrieben: ana-clipeit: part. prt. Gl 1,343,50 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.; l. anacleipit, vgl. Gl 5,90,22). 1) (etw. mit etw.) bestreichen, -schmieren: anecleibest [tu perennibus iam sepulta lumina] inlinis [limo salubri, Prud., H. o. horae (IX) 35] Gl 2,503,45. 521,46. 535,26 (Hs. inlimis). 2) im Part. Praet.: eingewachsen: anacleipit [lepra vetustissima iudicabitur, atque] inolita [cuti, Lev. 13,11] Gl 1,343,50.
ana-gi-kleiben sw. v. — Graff IV,544. ana-gi-clebis: 2. sg. Gl 1,324,15 (S. Paul XXV d/82, 9./10. Jh.; zu e statt ei vgl. Braune, Ahd. Gr.14 § 44 Anm. 4). (etw. auf etw.) anbringen (?), (etw. mit etw.) bestreichen, -schmieren (?): anagiclebis inlinies [in: rationale quoque iudicii facies ... ponesque in eo quatuor ordines (IIII inlinies, vgl. Steinm.) lapidum, Ex. 28,17] (vielleicht vom Glossator inlinies als Verb verstanden; oder ist pones glossiert (?), dies auch ebda. 29,17). |
| kleiben
| | 1) etw. an etw. kleben, streichen: mit Präp. in + Akk.: ein horo ... kleibt er imo ... in thero ougono stat [vgl. linivit lutum super oculos eius, Joh. 9,6] O 3,20,24; mit thar (ana | | 2) etw. an etw. anheften, befestigen: | | | a) eigentl.: thaz er (Adam) es firleipti, iz (den Apfel) avur thara kleipti in then boum, thar si (Eva) iz nam: ni missigiangin wir so fram O 2,6,30; | | | b) übertr.: zu.oheftit cleibit [id (sc. dignitates) eis non propria vis sed hominum fallax] adnectit [opinio, Boeth., Cons. 3,4 p. 59,35] Gl 2,77,22 (vgl. Beitr. 73,198). chleipta [verbum quippe caro factum, non | | 3) etw. verbinden, zusammenfügen: chleiuu [confortavit faber aerarius percutiens malleo eum, qui cudebat tunc temporis, dicens:] glutino (. nas) [bonum est, Is. 41,7] Gl 1,618,38 (oder zu 2?). chleipit [fortasse ... | | ana-kleiben
| | 1) (etw. mit etw.) bestreichen, -schmieren: anecleibest [tu perennibus iam sepulta lumina] inlinis [limo salubri, Prud., H. o. horae (IX) 35] Gl 2,503,45. 521,46. 535,26 (Hs. inlimis). | | 2) im Part. Praet.: eingewachsen: anacleipit [lepra vetustissima iudicabitur, atque] inolita [cuti, Lev. 13,11] Gl 1,343,50. |
|